علی‌سلاجقه، رییس سازمان حفاظت محیط زیست ایران از سفر به کابل بابت حق‌آبه کشورش و گفتگو با طالبان در این باره خبر داده است.
آقای سلاجقه به خبرگزاری ایسنا گفته که قرار است “در اولین فرصت” برای پیگیری حق‌آبه‌ی ایران از رود هیرمند (هلمند) به کابل سفر کند.
موضوع حق‌آبه ایران از موضوعات اصلی در سال‌های گذشته میان کابل و تهران بوده است.
پیشتر، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران در گفتگوی تلفنی با امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان گفته است که اگر مساله حقابه ایران به سرعت حل نشود، بر سایر حوزه‌های روابط ایران و افغانستان «آثار منفی» خواهد داشت.
ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران هم همزمان با افتتاح فاز دوم سد کجکی بر روی رود هیرمند، وزرای امورخارجه و نیروی ایران را مامور پیگیری حقابه کشورش از رود هیرمند کرد و گفت که در این زمینه «به هیچ عنوان کوتاه نخواهد آمد».
،با این حال، علی سلاجقه به خبرگزاری ایسنا گفته است: “در حال رایزنی با هیأت حاکمه افغانستان هستیم تا در یکی دو هفته‌ی آینده همراه با هیأتی به این کشور رفته و موضوع حق‌آبه را پیگیری کنیم.”
به نقل از ایسنا، کاظمی قمی، نماینده‌ی ویژه رییس‌جمهور ایران در امور افغانستان اخیرا در اظهاراتی گفته است “براساس اقداماتی که صورت گرفته است، نوید این را می‌دهد که امسال آب در هیرمند رها خواهد شد.”
به‌گفته‌ی او، یکی از ملاک‌های اصلی تعامل جمهوری اسلامی ایران با طالبان، میزان پایبندی این گروه به معاهده هیرمند است.
به گفته کاظمی قمی: “سدی که در افغانستان ساخته شده است در دوره “اشغالگری آمریکا” در این منطقه بوده که باعث انحراف آب شده است. موضوع با هدف ایجاد چالش دو کشور اتفاق افتاده است و مربوط به دو سال اخیر نیست”
حق‌آبه ایران
معاهده آب میان افغانستان و ایران در سال ۱۳۵۱ از سوی موسی شفیق و امیرعباس هویدا، نخست وزیران وقت دو کشور امضا شد.
ایران مدعی است که دولت‌های افغانستان حق‌آبه‌ی آن کشور را براساس معاهده‌ی یادشده تأمین نکرده است. اما کارشناسان می‌گویند که ایران طی سال‌های اخیر چند برابر بیشتر از حق‌آبه‌ی خود از رود هیرمند استفاده کرده است.
افغانستان در مسیر رود هیرمند در ولایت نیمروز با هزینه‌ی بیش از ۲۰۰ میلیون دالر بند آب ساخته است. این بند به‌نام کمال‌خان نامگذاری شده که ظرفیت ذخیره‌ی ۵۲ میلیون متر مکعب آب را دارد و می‌تواند حدود ۱۷۴ هزار هکتار زمین زراعتی را آبیاری کند.
اشرف غنی، رییس‌جمهور پیشین کشور در ماه حمل ۱۴۰۰ این بند را افتتاح کرد و در آن زمان تأکید کرده بود که همسایه‌های افغانستان در ازای دریافت آب، باید نفت یا پول به افغانستان بدهند.