پس از ورود جنگجویان طالبان به شهرها و حکمرانی دوباره این گروه بر کشور، وضعیت شهرنشینان افغانستان از جهات مختلفی دچار دگرگونی شده و زندهگی خلاف میل بسیاری از شهروندان رنگ عوض کرده است. کلاه و لنگی که طی دو دهه گذشته از رونق افتاده بود، اکنون با وصف وضعیت بد اقتصادی، بار دیگر به کالای پرفروش بازار بدل شده است.
باشندهگان شهر هرات، اعم از کارکنان دولتی، سکتور خصوصی، دانشجویان و بیشتر قشر جوانی که تا پیش از این دریشی یا پتلون و بلوز میپوشیدند، بار دیگر به خرید لنگی و کلاه روی آوردهاند و سعی دارند از لحاظ ظاهری و نحوه پوشش خود را با مزاج طالبان برابر بسازند. افراد میانسال و کهنسال در هرات که حکومتداری دور گذشته طالبان را درست به خاطر دارند و نسل جوان این شهر که تنها در مورد آن شنیده بودند، با قدرتگیری دوباره طالبان تلاش میکنند چهره ظاهری خود را تغییر دهند. این روزها بیشتر مردان و جوانان هرات کلاه یا لنگی بر سر میکنند و پیراهنوتنبان افغانی میپوشند تا پوشش آنها مورد انتقاد و برخورد تُند جنگجویان طالبان بهویژه محتسبان اداره «امر به معروف و نهی از منکر» این گروه قرار نگیرد.
در دور اول حاکمیت طالبان بر کشور، افراد زیادی به نسبت ظاهر و پوشش نامناسب از دید این گروه، درد شلاق را چشیدند. به گفته دکانداران هرات، طی دو دهه گذشته به دلیل مروج بودن لباسهای مدرن، بهویژه دریشی، بازار فروش لنگی و کلاه در هرات کمرونق شده و بهای آن به دلیل کاهش تقاضا، پایین آمده بود. این سبب شده بود تا دکانداران کمتری لنگی و کلاه را در بین اجناس دکان خود داشته باشند. با قدرتگیری دوباره طالبان در هرات، اکنون اما بیشتر دکانداران در کنار سایر اجناس مورد نیاز خریداران، لنگی و کلاه نیز به فروش میرسانند.
عزیزالله، یک تن از دکانداران جاده شمالی مسجد جامع بزرگ شهر هرات که از دیرباز در این ساحه دکانداری میکند، در مورد افزایش قیمت و نیز فروش لنگی و کلاه پس از رویکارآمدن رژیم طالبان نسبت به سالهای پیش چنین میگوید: «طی ۲۰ سال گذشته از زمانی که کرزی به قدرت رسید، به مرور زمان پوشیدن کلاه و لنگی کم شد. مردم شهر هیچ لنگی نمیخریدند، فقط مردم ولسوالیها کلاه و لنگی میبردند. در ولسوالیها هم نسبت به گذشته بسیار کم شده بود؛ چون بیشتر جوانان در ولسوالیها هم کلاه و لنگی نمیپوشیدند.» او میافزاید: «بعد از اینکه طالبان به هرات آمدند، بیشتر مشتریانی که از ولسوالیها داشتم کلاه و لنگی خریداری میکنند و حتا مشتریان من که از شهر هستند، بیشترشان برای خود کلاه و لنگی میخرند. چون فروش زیاد شده، قیمت هم بالا رفته است.»
این دکاندار از افزایش ۳۰ تا ۵۰ درصدی قیمت لنگی و کلاه خبر میدهد و علاوه میکند: «کلاههای سفید معمولی را پیش از آمدن طالبان به ۴۰ افغانی میفروختم، اما حالا به ۶۰ افغانی میفروشم. کلاههای ساده قندهاری را به ۸۰ تا ۱۳۰ افغانی میفروختم، اما حالا به ۱۲۰ تا ۲۰۰ افغانی میفروشم. همینطور قیمت انواع لنگی ساده پاکستانی از ۲۰۰ افغانی تا ۴۵۰ افغانی بود، اما حالا از ۳۰۰ شروع تا ۶۵۰ افغانی فروخته میشود. همچنان لنگی نیمهابریشمی دو هزار و ۵۰۰ افغانی بود و حالا چهار هزار میفروشم و قیمت لنگیهای ابریشمی خالص از چهار هزار افغانی به شش هزار افغانی رسیده است.»
در همین حال، به گفته دکانداران شهر هرات، با آمدن طالبان به دلیل افزایش تقاضا برای لنگی و کلاه، آنان نیز این دو کالا را در بین اجناسشان اضافه کردهاند. حمیدالله، دکاندار جاده شمالی مسجد جامع هرات، میگوید: «سالهای قبل فروش لنگی و کلاه بسیار کم شده بود. وقتی کلاه و لنگی میآوردم، حتا تا یک سال به دکان میماند و فروخته نمیشد. مجبور شدم دیگر نیاورم. اما همین که طالبان به قدرت رسیدند، اکثر مشتریانم روزانه لنگی و کلاه میخواستند. وقتی دیدم تقاضای مردم خیلی زیاد است، دوباره این دو قلم جنس را اضافه کردم و خیلی فروش دارد. بیشتر از همه چیزهای دیگر من روزانه لنگی و کلاه میفروشم.»
لنگی ملا یعقوب، برند طالبان لنگیپوش
ملا محمدیعقوب مجاهد، پسر ملا محمدعمر و سرپرست وزارت دفاع گروه طالبان، در تصاویری که از او به نشر رسیده، لنگی بر سر دارد. یکی از لنگیهایی را که او پوشیده است، در میان طالبان به برند تبدیل شده است. افراد طالبان که اغلبشان لنگی میپوشند، بیشتر آن نوع لنگی را انتخاب میکنند که سرپرست وزارت دفاع این گروه از آن استفاده میکند و در بین طالبان به «لنگی ملا صاحب» شهرت یافته است.
محمدنعیم، دکاندار در جاده شمالی مسجد جامع هرات، در مورد تقلید افراد طالبان از نوع لنگی این فرماندهشان چنین میگوید: «بیشتر طالبان مخصوصاً طالبان هلمندی و بادغیسی وقتی به لنگی خریدن میآیند، میگویند از لنگی ملا صاحب یعقوب میخواهیم و بیشتر از لنگیهای دیگر فعلاً در بازار فروش دارد.» او میافزاید: «طالبان این دوره نسبت به طالبان گذشته خیلی شیکپوش هستند. یکی از قوماندانان طالبان تا به حال چندین لنگی ابریشمی از من خریده و بیشتر لنگیهایی را میخرد که تا شش هزار افغانی هم قیمت دارد.»
تقاضا برای لنگی و کلاه در بازار هرات در حالی افزایش یافته که لنگیهای پاکستانی بازار این کالا را تسخیر کرده است. صنعت لنگیبافی از نخ ابریشم در هرات که شهرت ملی داشت و در گذشته از رونق خاصی برخوردار بود، اکنون به دلیل واردات بیرویه، جایش را به لنگیهای کمکیفیت پاکستانی خالی کرده و صدها کارگاه تولیدی این کالای مرغوب وطنی بسته شده است.