امین کاوه
جنگ میان طالبان و نیروهای جبهه مقاومت ملی از چند هفته به این سو در شماری از ولسوالی‌های بدخشان ادامه دارد. در تازه‌ترین مورد طالبان ۲۲ اسیر جنگی را که عضو جبهه مقاومت ملی بوده‌اند، با دستان بسته تیرباران کرده و یک فرمانده این جبهه را سر بریده‌اند. براساس یافته‌های روزنامه ۸صبح، طالبان پیش از این نیز بیش از ۷۰ اسیر دیگر جبهه مقاومت ملی را در پنجشیر با دستان بسته تیرباران کرده بودند؛ اقدامی که از سوی نهادهای بین‌المللی فعال در عرصه حقوق بشر «جنایت جنگی» توصیف شده است. با این حال، منابع تأیید می‌کنند که در این درگیری‌ها بیش از ۳۵ تن از نیروهای جبهه مقاومت و حدود ۳۷ تن از جنگ‌جویان گروه طالبان کشته شده‌اند.
منابع مردمی در گفت‌وگو با روزنامه ۸صبح، می‌گویند که طالبان ۲۲ اسیر جنگی جبهه مقاومت ملی را در بدخشان تیرباران کردهاند. به گفته منابع مردمی، به شمول این ۲۲ اسیر، ۴۰ تن از نیروهای جبهه مقاومت ملی از سوی طالبان در بدخشان تیرباران شده‌اند. روزنامه ۸صبح به تصاویر اجساد شماری از این کشتهگان دسترسی پیدا کرده است که نشان می‌دهد طالبان بر چشمان این اعضای جبهه مقاومت ملی نیز گلوله‌باری کردهاند.
منابع در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌افزایند که طالبان این ۲۲ اسیر را در دو منطقه و در دو برهه زمانی مختلف تیرباران کردهاند. براساس روایت آنان، عبدالحمید مجاهد، از فرماندهان پیشین طالبان در بدخشان که اخیراً با نیروها و جنگ‌‌افزارهایش به جبهه مقاومت ملی پیوسته بود، در ساحه کافردره منطقه شیوه پس از جنگ‌های شدید، در یک کمین طالبان کشته شده است. به گفته منابع، هشت تن از همراهانش پس از اسارت، از سوی طالبان تیرباران شده و شماری دیگر از سربازان او توسط جنگ‌جویان این گروه به فیض‌آباد، مرکز ولایت بدخشان، منتقل شده‌اند.
منبع توضیح می‌دهد: «جنگ بالای عبدالحمید مجاهد در کافردره بسیار شدید بود. دو سه شبانه‌روز، بالاخره مهمات خلاص کردند. هوا هم بارنده‌گی، برف و سرد بود. تعدادشان هم نسبت به طالبان کمتر بوده است.» این منابع تأیید می‌کنند که طالبان در میان افراد آقای مجاهد نفوذی داشتند که محل آنان را برای این گروه «افشا» کرده است. به گفته منابع، طالبان وقتی ساحه را تشخیص داده‌اند، در مسیر راه کمین گرفته و عبدالحمید مجاهد با چند تن از همراهانش را کشته و شماری دیگر از آنان را اسیر گرفته‌اند. منابع از فردی که در بین نیروهای عبدالحمید مجاهد نفوذ کرده بود، نام می‌برند، اما روزنامه ۸صبح به دلیل عدم دسترسی به سند معتبر، از گرفتن نام این فرد خودداری کرده است.
با این حال، منابع نزدیک به «آغای سید‌بحرالدین یفتلی» از فرماندهان جبهه مقاومت ملی در بدخشان، در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گویند که این فرمانده، روز چهارشنبه، ۲۷ میزان، در ساحه سه‌دره دولت‌شاهی منطقه شیوه، از مربوطات ولسوالی ارغنج‌‌خواه، پس از ختم مهمات به دست طالبان اسیر و سپس سر بریده شده است. این منابع نوار تصویری را با روزنامه ۸صبح در میان گذاشته‌اند که نشان می‌دهد طالبان آقای یفتلی را سر بریده‌اند و شماری از جنگ‌جویان این گروه بر جسد بدون سر این فرمانده جبهه مقاومت، رقص و پای‌کوبی می‌کنند. این منابع تأیید می‌کنند که طالبان پس از بریدن سر یفتلی، سربازان او را نیز تیرباران کردهاند. اما منابع دورتر از این فرمانده جبهه مقاومت ملی، علاوه می‌کنند که او در مسیر راه با کمین جنگ‌جویان طالبان مواجه شده و پس از کشته شدن، سرش بریده شده است.
طالبان در حالی نیروهای جبهه مقاومت ملی را در بدخشان تیرباران می‌کنند که حدود یک ماه پیش، نیروهای این جبهه ولسوالی شکی این ولایت را در تصرف خود در‌آورده بودند. یک نوار تصویری نیز به نشر رسیده است که در آن نشان می‌دهد ولسوال طالبان برای این ولسوالی با شماری از جنگ‌جویانش در اسارت جبهه مقاومت ملی درامده بوده‌اند. این جبهه اعلام کرده است که ولسوال طالبان را پس از اسارت، رها کردهاند.
منابع در بدخشان در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌افزایند که طالبان برای مهار نبردهای جبهه مقاومت ملی در بدخشان، امان‌الدین منصور، فرمانده قوای هوایی این گروه را به‌عنوان والی بدخشان گماشته‌اند. به گفته آنان، امان‌الدین منصور پس از تقرر به‌عنوان والی، حمله‌های سنگینی را علیه نیروهای جبهه مقاومت ملی در ولسوالی یفتل و منطقه شیوه راه‌اندازی کرده است.
این منابع همچنان می‌گویند که در جنگ‌های یک هفته گذشته در بدخشان بیش از ۳۷ تن از جنگ‌جویان طالبان به شمول چند فرمانده مشهور این گروه، کشته شده‌اند. براساس روایت منابع، مولوی شیدایی، یکی از سران طالبان در ولسوالی مایمی، عبدالقدیر جرنیل، معاون کمیساری مایمی، حسام و قاری عبدالکریم، فرماندهان کندک سرحدی دروازها و برادر ملا جمعه از نسی، نیز کشته شده‌اند.
طالبان جسدهای جنگ‌جویان‌شان را به شفاخانه ولایتی بدخشان در شهر فیض‌آباد انتقال داده و داکتران و پرستاران را از حضور در محل نگه‌داری آنان منع کردهاند. هیچ‌یک از کارمندان شفاخانه ولایتی بدخشان به محل نگه‌داری و سردخانه این شفاخانه دسترسی ندارند. منابع همچنان تأیید می‌کنند که طالبان از میان خودشان پرستار و نگهبان در این شفاخانه دارند و هنگام انتقال اجساد افرادشان، ساحه را به روی مراجعان و کارمندان شفاخانه مسدود و قیود سختی وضع می‌کنند تا رده‌های پایینی خودشان نیز به ارقام کشتهگان دسترسی نداشته باشند.
در همین حال، یک منبع به روزنامه ۸صبح می‌گوید که طالبان اجساد کشتهگان را روزانه انتقال نمی‌دهند و از همین رو، ارقام دقیق آن برای مردم روشن نمی‌شود. به گفته او، این گروه زخمیان خود را به کابل و کندز انتقال می‌دهند و تعداد کمی از آنان را که به مراقبت‌های عاجل نیاز داشته باشند، در شفاخانه مرکزی این ولایت بستری می‌کنند.
منابع در جبهه مقاومت ملی شمار این تلفات را تأیید می‌کنند، اما طالبان به پرسش‌های روزنامه ۸صبح در این مورد پاسخ نگفته‌اند و نیز هیچ واکنشی در مورد جنگ بدخشان نداشته‌اند.
این در حالی است که طالبان پیش از این نیز بیش از ۷۰ اسیر جبهه مقاومت ملی را در پنجشیر تیرباران کرده بودند. روزنامه ۸صبح به فهرست افرادی دست یافته است که در جریان سه روز، بیش از ۷۰ اسیر جنگی عضو جبهه مقاومت ملی از سوی طالبان در ولایت پنجشیر تیرباران شده‌اند. فهرست این افراد قبلاً در گزارشی درج و نشر شده است.
نوارهای تصویری که از این کشتهگان به نشر رسیده بود، نشان می‌دهد که آنان با دستان بسته تیرباران شده‌اند. در آن زمان این اقدام طالبان خشم نهادها و سازمان‌های مدافع حقوق بشر را برانگیخت. سازمان عفو بین‌الملل، دیده‌بان حقوق بشر و کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، تیرباران کردن اسیران جنگی را «جنایت جنگی» عنوان کرده و از سازمان ملل متحد خواسته بودند که جلو این اقدام طالبان را بگیرند.
در تازه‌ترین مورد، شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد نیز گزارشی از سفر دوازده‌روزه ریچارد بنت، گزارشگر ویژه این شورا به افغانستان را نشر کرده است. در گزارش این شورا که روز پنج‌شنبه، ۲۸ میزان، نشر شده، آمده است که بحران حقوق بشری در افغانستان شدیداً پابرجا است و جهان باید اقدام فوری کند.
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان نیز کشتار اسیران جنگی در بدخشان را نمونه واضح «جنایت جنگی» خوانده است. نعیم نظری، سرپرست کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید: «از منظر کنوانسیون‌های چهارگانه جینوا و حقوق بشردوستانه بین‌المللی، کشتار اسرا مصداق بارز جنایت جنگی است.»
او می‌افزاید: «همچنان کشتن اسیران از دید دین مبین اسلام، مذموم شمرده می‌شود و جواز دینی ندارد. طرفین جنگ نه‌تنها حق کشتن اسرا را ندارند، بلکه حق شکنجه و آزارواذیت اسرا را ندارند.»
سرپرست کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان تاکید می‌کند: «متاسفانه در جریان جنگ‌ها این بار اول نیست. وقتی اسرا به دست گروه‌های متخاصم قرار می‌گیرند، مورد شکنجه آزارواذیت قرار می‌گیرند. حوادث پنجشیر و بدخشان در این اواخر، نشان می‌دهد که جنایت جنگی به‌گونه واضح صورت گرفته است. اسیران نه‌تنها مورد شکنجه قرار گرفته‌اند، بلکه جان‌های‌شان را هم از دست داده‌اند که این در تقابل آشکار با حقوق بشردوستانه بین‌المللی است.»
آقای نظری تصریح می‌کند کمیسیون حقوق بشر علاوه بر این‌که این رویدادها را محکوم می‌کند، جداً تقاضا دارد که به رویکردهای خلاف‌ورزانه از حقوق بشردوستانه بین‌المللی باید نقطه پایان گذاشته شود.
در همین حال، یک نهاد تحقیقی مستقر در بریتانیا با بررسی عکس‌ها و نوارهای تصویری از کشتار توسط طالبان در پنجشیر، می‌گوید که این گروه ۲۷ اسیر را در این ولایت به رگ‌بار بسته است. یافته‌های پروژه تحقیقی «افغان ویتنس – شاهد افغان» که گزارش مفصل آن روز سه‌شنبه، ۲۶ میزان، منتشر شد، حاکی از آن است که طالبان در ماه گذشته در ولایت پنجشیر، ۲۷ مرد را اسیر گرفته و سپس با ضرب گلوله کشته‌اند.