آی.اس.آی حضور شبکه‌ای در تمام نهادهای نظام جمهوری داشت. رهبری این شبکه سال‌ها در بیخ گوش کرزی و غنی جاخوش کرده بود. بعضی از وزرا، معین‌ها، نمایندگان پارلمان، سارنوالان، قضات، مدیران ارشد و میانی اداری، مالی، استخباراتی و دفاعی در خدمت منافع پاکستان بودند.
حضور آی.اس.آی آن‌چنان قوی بود که از بام تا شام ریسان جمهور، معاونان آن‌ها، روسای مجالس و رهبری ارشد دولت را در دید خود داشتند و به تصمیمات مهم‌شان، خط و جهت می‌دادند. افرادی مانند آقای مشعل و امثال او از اعضای شبکه بودند.
با اجرای توطئه بین‌المللی سپردن افغانستان به طالبان؛ اعضای شبکه استخباراتی پاکستان به بخش‌های مختلف تقسیم شدند. بعضی همکار طالبان، برخی عضو جامعه مدنی، خبرنگار و یوتبر، جمعی برای لابی‌گری به خارج از افغانستان اعزام گردیدند و شماری دیگر در میانه اقوام مشغول فتنه و فاجعه می‌باشند.
واقعیت این است که پاکستانی‌ها در توطئه بزرگ علیه نظام جمهوری، فروپاشی‌ارتش، پولیس، امنیت ملی و جنگ روانی علیه نظام جمهوری بیش‌ترین تاثیرگذاری را داشتند. با صادر شدن فرمان فروپاشی؛ عوامل آی.اس.آی در رسانه‌های خصوصی جنگ روانی پاکستان علیه نظام جمهوری را به گونه علنی پیش می‌بردند.
در این میان آ‌ن‌چه فاجعه فروپاشی را که از سال‌ها قبل کلید خورده بود؛ سرعت بخشید، رهبری ابلهانه سیاسی دولت و فساد اداری و اخلاقی برخی از مدیران ارشد نظام جمهوری بود.
پاکستانی‌ها با پرداخت پول برای تقرر عوامل خود، بخش‌های مهم و استراتیژیک ادارات کلیدی کشور را در اختیار گرفتند.
پژوهشگران عرصه امنیت ملی و انديشه کده های مستقل از نفوذ استخباراتی و سیاسی کشورها باید علل و عوامل امنیتی و روانی فروپاشی و کم و کیف حضور استخباراتی کشورهای مختلف در ساختار نظام جمهوری را بررسی نمایند. چنین پژوهش‌های علمی برای بیداری جامعه به ویژه نسل جوان بسیار مهم است.
نویسنده: عارف رحمانی، عضو پیشین مجلس نمایندگان